Ιστορία της Ιεράς Μονής και της Εικόνας της Παναγίας της Ελεούσας Τρικουκκιώτισσας

18ος αιώνας

Το καλοκαίρι του 1735, ο Ρώσος μοναχός και προσκυνητής Βασίλειος Γρηγορόβιτς Μπάρσκι επισκέφθηκε το Μοναστήρι και παρέμεινε εκεί πέντε ημέρες. Σύμφωνα με τις αναμνήσεις του, το μοναστήρι τότε ήταν διπλάσιο σε μέγεθος από το γειτονικό Μοναστήρι της Τροοδίτισσας, αλλά βρισκόταν σε κατάσταση εγκατάλειψης λόγω της φτώχειας των χριστιανών, των διώξεων από τους Τούρκους και της υπερβολικής φορολόγησης.

Το 1761 η Μονή ανακαινίστηκε και συνέχισε να λειτουργεί μέχρι τα τέλη του 18ου αιώνα, όταν εγκαταλείφθηκε από τους μοναχούς, πιθανότατα εξαιτίας των ταραχών που προκαλούσαν οι Τούρκοι. Έτσι, η μονή οδηγήθηκε σταδιακά στην εγκατάλειψη. Το ίδιο συνέβη και με άλλα μοναστήρια της Κύπρου που, αφημένα χωρίς μοναχούς, υπέστησαν φθορά από τα φυσικά στοιχεία ή ακόμα και καταστροφή.

Έτσι ολοκληρώθηκε εκείνη η ένδοξη περίοδος πνευματικού αγώνα, καταγεγραμμένη στα γεγονότα που συνδέονται με αυτόν τον ιερό τόπο.

Μετά από μεγάλο διάστημα εγκατάλειψης, τα κτήρια της μονής χρησιμοποιήθηκαν από εκπροσώπους της αγγλικής αποικιοκρατικής διοίκησης. Ανακαίνισαν τη βόρεια πτέρυγα για διαμονή των υπαλλήλων και μετέτρεψαν τον ίδιο τον μοναστηριακό χώρο σε φυτώριο γεωργικών φυτών.

Το μόνο κτήριο της μονής που διασώζεται μέχρι σήμερα είναι ο ανακαινισμένος Ναός, ο οποίος συγκινεί κάθε επισκέπτη. Ο Ναός είναι χτισμένος σε ρυθμό βασιλικής, με μυτερή στέγη και ξύλινα σκαλιστά παραθυρόφυλλα. Το Καθολικό (κεντρικός ναός) είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Είναι αρκετά ευρύχωρο και προσφέρει πνευματική παρηγοριά τόσο στη μοναστική αδελφότητα όσο και στους ευσεβείς προσκυνητές. Σε αυτόν τελούνται οι μοναστηριακές ακολουθίες, η Θεία Λειτουργία και προσευχές υπέρ ειρήνης του κόσμου και σωτηρίας των ψυχών ημών.

Το 1997 ξεκίνησε μια νέα περίοδος για το Μοναστήρι. Μετά από μακρά παύση, η μονή λειτούργησε ξανά ως γυναικείο κοινόβιο. Μικρός αριθμός μοναχών, με τη βοήθεια της Παναγίας, κατάφερε να αναβιώσει τη μοναχική ζωή σε αυτόν τον ερημωμένο τόπο, σύμφωνα με την παράδοση της Ανατολικής Ορθοδοξίας και του αυθεντικού χριστιανισμού. Η ζωή της κοινότητας είναι ζωντανή μαρτυρία της πληρότητας της πνευματικής ζωής μέσα στην Ορθόδοξη Εκκλησία, και μέχρι σήμερα οδηγεί ψυχές στον Χριστό.

Το κύριο έργο των μοναχών είναι η αδιάλειπτη τέλεση ακολουθιών, η άσκηση, η μελέτη της Αγίας Γραφής και των Πατερικών κειμένων, καθώς και η εκτέλεση του προσωπικού κανόνα. Παράλληλα, οι αδελφές επιτελούν διακονίες όπως χειροτεχνία, αγιογραφία, ροδόνερου, κεραλοιφές, μαρμελάδων, γλυκών και αγροτικές εργασίες. Η ενότητα και η αρμονική συμβίωση των μοναχών βασίζονται στην αναζήτηση του θελήματος του Θεού, στην αυτογνωσία, στην αδιάλειπτη προσευχή, στη νηστεία και την άσκηση, στον σεβασμό προς την ηγουμένη και τις άλλες μοναχές, στην ταπείνωση, στη διάκριση και στην υπακοή σύμφωνα με τους Ιερούς Κανόνες.

Η μοναχική ζωή είναι μια εκούσια θυσία αγάπης προς τον Ουράνιο Νυμφίο, τον Ιησού Χριστό, και ένας αγώνας προετοιμασίας για τη συνάντηση μαζί Του στην αιωνιότητα.

Έτσι, η Μονή αναγεννήθηκε! Όμως αυτό απαιτούσε κόπους, αυτοθυσία και μεγάλη αγάπη προς την Υπεραγία Θεοτόκο. Το έργο που επιτελέστηκε είναι καρπός πίστης, θείας βοήθειας, μόχθου, υπομονής και ψυχικής αντοχής. Ο Κύριος ευλόγησε τον ζήλο και τη θυσία μας. Όπως λέει ο Απόστολος Παύλος στην προς Ρωμαίους επιστολή: «Πάντα συνεργεί εις αγαθόν τοις αγαπώσι τον Θεόν» (Ρωμ. 8:28). Αυτή η φράση του Αγίου Γραφής ταιριάζει απόλυτα. Πολλές φορές ήμασταν αυτόπτες μάρτυρες της άμεσης πρόνοιας του Θεού και της βοήθειας της Παναγίας στον ιερό αυτόν τόπο.

Αξιοσημείωτο είναι ότι η Μονή δεν έχει σχεδόν κανένα σταθερό εισόδημα, πέρα από τα εργόχειρα των μοναχών και τις προσφορές των προσκυνητών.

Όπως ήδη αναφέραμε, από τα μοναστηριακά κτήρια δεν έχει διασωθεί σχεδόν τίποτε εντυπωσιακό. Στην αρχή αναγκαστήκαμε να απευθυνθούμε ως αιτούντες στους ευλαβείς χριστιανούς, οι οποίοι με αγάπη και προθυμία μας βοήθησαν στο έργο της αναστήλωσης της Μονής.

Σήμερα η Μονή λειτουργεί κανονικά και αποτελεί μαρτυρία της ζωντανής παρουσίας του Θεού. Μέσα από την εμπειρία της μοναστικής ζωής βλέπουμε ότι η πίστη στον Θεό εξακολουθεί να δίνει δύναμη στον άνθρωπο για να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες και να προσανατολίσει τη ζωή του προς την αιωνιότητα και την αληθινή δόξα – που μόνο στον Θεό υπάρχει. Όταν ο ευσεβής προσκυνητής περνά το κατώφλι της μονής, αμέσως νιώθει τη Θεία Χάρη και βιώνει ιερό δέος. Κατανοεί την αγιότητα του χώρου και ξεσπά σε δοξολογία του Θεού.

Τις κρύες χειμωνιάτικες ημέρες, η μονή και η γύρω περιοχή σκεπάζονται από χιόνι. Τα σύννεφα και η ομίχλη καλύπτουν τα πάντα, δημιουργώντας μια μυσταγωγική ατμόσφαιρα μοναδικής ομορφιάς. Όσοι προσκυνητές τολμήσουν να ανέβουν στο βουνό αυτή την εποχή, θα ζήσουν μια σπάνια εμπειρία μέσα στην ανέγγιχτη φύση. Πρέπει να γνωρίζουν, όμως, ότι οι δρόμοι συχνά γίνονται απροσπέλαστοι λόγω πάγου ή χιονιού.

Η Ιερά Μονή πανηγυρίζει στις 15 Αυγούστου την Κοίμηση της Θεοτόκου και την Τρίτη του Πάσχα.

Αυτή είναι συνοπτικά η ιστορική διαδρομή της Ιεράς Μονής μας, από την ίδρυσή της μέχρι σήμερα, και απευθύνεται σε όλους τους προσκυνητές που επιθυμούν να γνωρίσουν εις βάθος την ιστορία του τόπου.

Επικαλούμαστε τις προσευχές σας, ώστε ο Θεός να μας ενδυναμώνει στο δύσκολο έργο της διαφύλαξης του πνευματικού πλούτου που μας εμπιστεύθηκε. Είθε η Υπεραγία Θεοτόκος να ευλογεί κάθε ευσεβή επισκέπτη και κάθε εργάτη του αμπελώνος του Υιού της, Κυρίου μας Ιησού Χριστού.

Με ειλικρινείς ευχές,

Ηγουμένη Χριστονύμφη

Ιεράς Μονής Παναγίας Τρικουκκιώτισσας